Bij luxe huizen spelen schoenen een integrale rol in het artistieke en commerciële succes van het bedrijf. Maar ze zijn zoveel meer voor de mensen die ze ontwerpen.
De meest iconische schoenen in de geschiedenis hebben een cultuur beïnvloed, niet alleen een collectie.
Het was niet mijn bedoeling om zo hyperbolisch te worden, maar soms vraagt een onderwerp erom. In dit geval is dat onderwerp schoenen. Die apparaten die grotmensen droegen om hun voeten tegen de elementen te beschermen, zijn sindsdien, 40.000 jaar later, een cruciaal onderdeel van onze wereld geworden.
Financieel gesproken, de Amerikaanse schoenenmarkt zal naar verwachting een wereldwijde omzet van $ 280 miljard tegen 2023. Maatschappelijk gesproken, stijlen zoals Converse All Stars en Alexander McQueen's Armadillo-laarzen zijn gekomen om zowel een beweging als een moment in de tijd te vertegenwoordigen.
En voor modehuizen, bedrijven die miljarden dollars hebben verdiend aan kleding en accessoires, vormen schoenen een essentieel onderdeel van het ecosysteem. Fabrizio Viti, de Italiaanse schoenenontwerper die heeft gediend als
Louis Vuitton's hoofd schoenen stijl directeur sinds oktober 2004, heeft decennia de tijd gehad om deze verantwoordelijkheid te internaliseren."Ik moet mijn deel doen, wat een heel belangrijk onderdeel is, want zoals je weet, kunnen er shows zijn zonder tassen, shows zonder zonnebril," vertelt Viti me via de telefoon vanuit Parijs. "Maar er zijn geen shows zonder schoenen. De schoenen bepalen het silhouet."
Viti heeft het soort hoogglans cv waar ontwerpers over fantaseren tijdens stille momenten van studiotijd: in een van zijn allereerste banen werkte hij samen met Tom Ford in het legendarische Ford-tijdperk Gucci, en bracht vervolgens vijf jaar door met Miuccia Prada Bij Prada. tegen 2004, Marc Jacobs had hem aangenomen bij Louis Vuitton en in 2016 lanceerde hij zijn eigen zelfbenoemde standalone luxe label.
Bij Louis Vuitton of Prada of Gucci was Viti een soort geheim wapen. Hij heeft de afgelopen jaren geholpen bij het creëren van enkele van de meest lucratieve stukken van het huis, waarbij hij in verschillende ontwerpteams werkte om een alomvattende visie tot leven te brengen. En hoewel Viti algemeen bekend is in modekringen, is hij niet zo'n begrip als artistiek directeur Nicolas Ghesquière.
Hoofdschoenenontwerper leeft en ademt de productie en het ambacht net zo goed als de laatste catwalkshow, waarvoor ze geen buiging maken. Hun werk leeft voornamelijk achter de schermen, in familiebedrijven en intieme studio's, waar ze schoenen maken die een cultuur kunnen beïnvloeden, niet alleen een collectie.
Een paar iconische Archlight-sneakers van Louis Vuitton lopen over de catwalk van het huis in de lente van 2020 tijdens Paris Fashion Week.
Foto: Peter White/Getty Images
Zoals veel schoenenontwerpers begon Viti zijn modecarrière in kledingontwerp, waar hij prêt-à-porter studeerde aan de Milanese Istituto Marangoni voordat je een cursus beeldhouwen volgt in de marmerrijke stad Carrara. Hier vond hij een zekere voldoening in het maken van schoenen die hij niet in kleding deed.
"Ik realiseerde me dat ik niet zo van stof hou omdat het naar beneden valt", grapt Viti. "Ik realiseerde me dat schoenen meer op een sculptuur lijken, omdat je de hiel moet vormen, je moet eigenlijk een kleine sculptuur maken. En dit was iets heel persoonlijks voor mij."
Viti trainde in het zonovergoten Italië, waar de ambachtelijke schoenmakerij op het westelijk halfrond zich halverwege de 19e eeuw ontwikkelde als een huisnijverheid. Tussen 1830 en 1900 begon de gemeente San Mauro Pascoli zich te onderscheiden als de regionale hoofdstad van de productie van hoogwaardige damesschoenen. Zoveel burgers werkten als schoenlappers, repareerden schoenen voor hun deur en ruilden hun werk met voedsel, dat in 1901 de schoenmakersgemeenschap een eigen staatsvlag kreeg.
Tegenwoordig hebben de fabrikanten van het district - waarvan er vele eigendom zijn van en worden geëxploiteerd door dezelfde families die ze anderhalve eeuw geleden voor het eerst hebben opgericht - een traditie hoog te houden. Bij onderzoekscentrum en internationale schoenenschool Centro Ricerca e Scuola Internazionale Calzaturiera (CERCAL), draait het curriculum rond dat label "Made in Italy", dat een basislijn van productiestappen vereist die zijn geworteld in historische technieken.
gerelateerde artikelen
Fashionista's 101 favoriete schoenen uit de herfst 2020-shows
De nieuwe tentoonstelling van Christian Louboutin in Parijs kijkt verder dan de rode zool en naar de man erachter
Hoe de manier waarop we sneakers kopen het afgelopen decennium is veranderd
In Italië zijn deze richtlijnen tot in detail uitgewerkt. Schoenen moeten op leesten worden gehouden, een houten of gipsen vorm in de vorm van een menselijke voet waar omheen de schoen wordt gebouwd, 's nachts of gedurende een nog langere periode. Ook de hiel moet asymmetrisch worden geplaatst om het organische karakter van onze builds te weerspiegelen. En er zijn nog veel, veel meer vakjes om aan te vinken.
"Het kan natuurlijk een uitdaging zijn, maar een schoen bestaat uit 20 verschillende componenten die uit 20 verschillende fabrieken komen en die allemaal binnen een millimeter in elkaar moeten passen", zegt schoenontwerper Christopher Viggiano, die in 2010 aan CERCA studeerde en sindsdien heeft gewerkt in ontwerp en productontwikkeling voor merken als Band of Outsiders en Acne Studio's. "Je wordt obsessief."
Schoeisel is niet voor niets obsessief, en niet alleen omdat het het product is van generatie-erfgoed en regionale identiteit. Schoenontwerpers hebben de plicht om de fysiologie te beschermen op een manier die degenen in de kleding-, handtas- of sieradenruimte niet doen. Als Chanel's oude hoofdschoenontwerper, dit is de belangrijkste prioriteit voor Laurence Dacade, die lanceerde haar eigen gelijknamige luxelabel in 2008 in combinatie met haar jarenlange samenwerking met Creative Directors Karl Lagerfeld en Virginie Viard.
"Schoenen zijn altijd een uitdaging omdat je nooit kunt zeggen: 'Oh, mijn jas doet me pijn.' Maar schoenen kunnen je pijn doen", legt Dacade uit tijdens een telefoontje uit Parijs." Je moet een schoen ontwerpen waar je van gaat houden, niet alleen omdat hij mooi is, maar vooral omdat je je er zo prettig in voelt het. Het moet allemaal samen."
Een arbeider houdt het bovenwerk van een schoen bij de Valbrenta-schoenenfabriek, die traditionele technieken gebruikt om prototypes van steek tot afwerking te maken.
Foto: Miguel Medina/AFP via Getty Images
Het proces is zo intens, zo verankerd in culturele mores, dat Viggiano suggereert dat schoenontwerpers niet anders kunnen dan geobsedeerd door hun vak, en misschien is dat wat hen onderscheidt van andere grote categorieën onder die van een modehuis paraplu.
"Er zijn kleine dingen die er toe doen in termen van de anatomie van de voet die een groot verschil maken bij het vasthouden van het lichaamsgewicht en de structuur. Je maakt kleine architecturale gebouwen, weet je?" zegt hij. "Een heel goede schoenontwerper is ook een heel goede technicus en een heel goede productontwikkelaar. Je bent gedwongen om ze alle drie te doen."
Dat wil niet zeggen dat elke factie van een modemerk niet zo multidimensionaal is als op de schoenenafdeling. Couture-ateliers zijn natuurlijk bijna mythisch geworteld in praktijken die in de 17e eeuw werden ingehuldigd. Wanneer schoenenontwerpers een legacy-label betreden, brengen ze een verbintenis met zich mee om niet alleen de grotere creatieve richting van de collectie te eren, maar ook de ambachtslieden achter het gordijn.
"Ik kan de beste schoenen zien als hun ontwerper daar in de fabriek zat met alle ambachtelijke leerbewerkers die echt zwoegen, oplossingen bedenken, de fijne details aanbrengen", zegt Viggiano. "Er komt veel meer bij kijken, in de fabriek, dan bij kleding."
Bij Louis Vuitton begrijpt Viti de rol die hij samen met Ghesquière speelt bij het bedenken van het personage van elke show. Samen ontwikkelen ze wat ze een 'persoonlijkheid' noemen, een vrouw die echt buiten de muren van hun studio bestaat, omdat, zoals Viti zegt, deze dingen bedoeld zijn om gedragen te worden.
"In zekere zin is het met Nicolas alsof je deel uitmaakt van een film", legt Viti uit. "Het is een script en hij is de regisseur. Ik moet op de een of andere manier buiten mezelf treden. Hoe kan ik mixen wat ik moet doen en wat het is dat ik wil Te doen?"
Het antwoord op deze vraag bestaat niet aan de andere kant van een formule, zorgvuldig berekend door professionals zoals Viti of Dacade in de loop van de jaren. In plaats daarvan, om te ontwerpen voor een oud merk als Louis Vuitton of Chanel, moet je een beetje inkleuren binnen de lijnen - maar misschien krijg je de kans om opnieuw uit te vinden wat die lijnen precies zijn.
"Ik kijk naar ze en ik probeer ze te geven wat ze van me verwachten", zegt Dacade, die ook al jaren de vrouw achter de schoenen is. Givenchy en Kenzo. "Ik probeer ze iets te geven dat past bij hun verhaal, het verhaal van de ontwerper, het verhaal van het merk. Ik heb mezelf, mijn visie, in een positie gebracht om in hun wereld te zijn. Om hun wereld te voelen."
Chanel-dia's raken de catwalk op het strand tijdens de lente-show van 2019 tijdens Paris Fashion Week.
Foto: Peter White/Getty Images
Bij elk modehuis kunnen die lijnen zich niet uitbreiden of intrekken zonder de inbreng van andere stemmen. Er is zeker vertrouwen tussen een schoenenontwerper en de artistieke leiding van het huis, maar ook tussen de bedrijfsleiding van het merk. Schoenen kunnen alleen een cultuur vormen als ze verkopen.
"Wat belangrijk is, is wat je op dit moment geeft. Als ik aan Chanel denk, geef ik iets anders toen ik begon dan wat ik vandaag geef. Het is als het aanleggen van een tuin. Je plant een zaadje, en dan zie je dat mensen het leuk vinden, en je laat het groeien en groeien."
In de afgelopen seizoenen, lejardin de Chanel is uitgebloeid: Doorzichtige PVC-regenlaarzen voor het voorjaar van 2018, die tot over de knie reikte en voorzien was van de kenmerkende cap-toe-details van het huis; haute couture enkellaarsjes van hetzelfde seizoen, wazig transparant en versierd met een menu van delicaat borduurwerk zoals met juwelen versierde bloemen of snoepkleurige tweed; Beachy espadrilles lente 2019, waarvan er vele aan een tas hingen met een karabijnhaak van het Chanel-merk. Elk paar staat ver af van de alomtegenwoordige slingbacks van het merk, ontworpen door Coco Chanel zelf in 1957 in een poging om brogues voor mannen na te bootsen. Maar het zijn door en door Chanel-schoenen. De huiscodes zijn misschien niet expliciet, maar ze zijn er in de tweekleurige paletten, blokhakken, dubbele C-versieringen.
"Als je weet wat je wilt doen, kun je alles", zegt Viti. "En merken als Louis Vuitton zijn geen monstermerken - het zijn gewoon merken die ons de mogelijkheid geven om te experimenteren en op een zeer intelligente manier te werken. Je moet ze natuurlijk geven wat ze willen, maar aan de andere kant heb je veel vrijheid en mogelijkheden."
Voor die hoofdschoenenontwerpers zoals Viti en Dacade die ook hun eigen labels hebben, is de werkdruk aanzienlijk en neemt deze gestaag toe. Mode is in de greep van een significant burn-out probleem, met een ademloos tempo dat zelfs de meest doorgewinterde industriële armaturen kan winden.
Maar het is hun vak en ontwerpers hebben niet alleen een verplichting tegenover hun modehuizen of hun fabriekspartners, maar ook tegenover zichzelf. Voor sommigen zijn het misschien gewoon schoenen, maar voor anderen, van die schoenlappers in San Mauro Pascoli tot de ambachtslieden die de leesten vormen, schoenen zijn een hele wereld.
"Ik geef alles. Aan het eind van de dag wil ik denken: 'Dat was geweldig. Wat een fantastisch leven om deze kans te hebben om met deze mensen te werken'", zegt Dacade. "Elk stuk werk laat je groeien, en het is altijd moeilijk, wat het ook is. Hoe meer je doet, hoe sterker je bent. En daar is geen limiet aan. Ik voel eindeloze creativiteit."
Wil je meer fashionista's? Schrijf u in voor onze dagelijkse nieuwsbrief en ontvang ons direct in uw inbox.